Kaplan-turbinen nyttar ein ved lave fallhøgder og store vassmengder. Den vart utvikla av austerrikaren Viktor Kaplan rundt 1913.
Kaplan-turbinen er forma som ein propell som minner om ein skipspropell. Denne turbintypen er ein lavtrykksturbin – den verkar best ved lave fallhøgder og store vassmengder. Kaplan-turbinen er derfor vanleg i elvekraftverk.
Kaplan-turbinen vart utvikla etter at både Francis- og Pelton-turbinane var veletablerte. Den austerrikske professor Victor Kaplan (1876–1934) utarbeidde prinsippet for maskina etter å ha studert Francis-turbinane grundig. Han kom til at hjulet til turbinar for lave fallhøgder måtte lagast på ein annan måte enn før.
Victor Kaplan fekk dei nødvendige patenta på konstruksjonen sin i 1913 og 1918, dei siste etter ei strid med fleire av turbinleverandørane på den tida. I 1919 sette han den første prototypen i drift, ein turbin som leverte nokre titals kW. Turbinen fekk stor internasjonal merksemd.
Tre eigenskapar var spesielle samanlikna med tidlegare turbinar:
Problem med kavitasjon ...
Vidareutvikling, større Kaplan-turbinar (MW): Verkstaden Kristinehamn/Lilla Edet i Gøtaelven i Sverige ...
Eirik Øgaard, Norsk Vasskraft- og Industristadmuseum
Kjelder:
Hartmann, Ragnar (2006): "Maskinteknikk", i Kulturminner i norsk kraftproduksjon – en evaluering av bevaringsverdige kraftverk (KINK), s. 70-91. Oslo: Norges vassdrags- og energidirektorat. (NVE-rapport 2/2006)
En uventet feil skjedde under sending, sjekk at e-posten er gyldig.
Din venn har blitt sendt en e-post om denne artikkelen.
www.vasskrafta.no er etablert som eit samarbeid mellom Noregs vassdrags-og energidirektorat (NVE) og Norsk Vasskraft- og Industristadmuseum
